L Lublin zorganizowano na podstawie przepisów zawartych w regulaminie opracowanym przez Inspektorat Obozów Koncentracyjnych w Oranienburgu (IKL). Ujęto w nim zasady funkcjonowania oraz kompetencje i zakres działania poszczególnych komórek. Pod względem organizacyjnym obóz na Majdanku składał się z sześciu wydziałów:

   - Wydział I – Komendantura (Kommandantur)
   - Wydział II – Polityczny (Politische Abteilung)
   - Wydział III – Kierownictwo obozu (Schutzhaftlagerführung)
   - Wydział IV – Administracyjno-Gospodarczy (Verwaltung)
   - Wydział V – Obozowa Służba Medyczna SS (Lagerarzt)
   - Wydział VI – Opieka Socjalna i Szkolenie Ideologiczne Oddziałów SS (Fürsorge-,Schulung- Und      Truppenbetreuung)

podporządkowanych służbowo komendantowi obozu mianowanemu na to stanowisko przez IKL.

Pierwszym komendantem obozu został mianowany SS-Standartenführer Karl Otto Koch, który podobną funkcję pełnił w Buchenwaldzie w latach 1937-1941. W rok później następcą Kocha został SS-Obersturmbannführer Max Koegel, były komendant obozu w Ravensbrüsk. Kolejnym komendantem mianowano SS-Sturmbannführera Hermanna Florstedta, a następnie SS-Obersturmbannführera Martina Weissa. Ostatnim komendantem Majdanka został SS-Obersturmbannführer Arthur Liebehenschel, skierowany z obozu w Auschwitz.

Rozległe zadania obozu koncentracyjnego i ośrodka zagłady wykonywała liczna załoga SS-mańska (ok.1200 osób), zgrupowana w kompaniach wartowniczych i administracji. W strukturze organizacyjnej Majdanka wyodrębniono w październiku 1942 r. obóz dla kobiet, do którego skierowano kilkanaście doświadczonych dozorczyń z obozu w Ravensbrück. Funkcję kierownika pełniła Oberaufsecherin - Elsa Ehrich podporządkowana bezpośrednio komendantowi KL Lublin.

Majdanek posiadał również obozy filialne. Były nimi dwa obozy w Lublinie: przy ulicy Lipowej i na terenach byłej fabryki samolotów oraz obozy w Budzyniu, Radomiu, Bliżynie i Warszawie. Większość podobozów związano z zakładami produkcyjnymi SS-owskiej spółki pod nazwą - Niemieckie Zakłady Wyposażenia (Deutsche Ausrüstungswerke, DAW).

Poniżej przedstawiono główne zadania oraz schematy organizacji ww. sześciu wydziałów KL Lublin.

KOMENDANT

+ mianowany na stanowisko przez IKL

+ zwierzchnik wszystkich SS-manów z załogi obozowej

+ odpowiadał za całokształt spraw związanych z funkcjonowaniem obozu i realizacją nałożonych na    niego zadań

+ koordynował działania wszystkich struktur organizacyjnych

+ odpowiadał za bezpieczeństwo i izolację obozu

+ od 30.04.1942 r. był kierownikiem wszystkich filii firm i przedsiębiorstw SS działających przy obozie

SS-Standartenführer Karl Otto Koch	SS-Obersturmbannführer Max Koegel

SS-Sturmbannführera Hermanna Florstedt

SS-Obersturmbannführera Martina Weiss	SS-Obersturmbannführer Arthur Liebehenschel

WYDZIAŁ I - KOMENDANTURA (ABTEILUNG I - KOMMANDANTUR)

+ zadania:
   - sprawy personalne i prawne załogi SS
   - zabezpieczenie obozowych środków transportu i łączności
   - konserwacja broni i drobnego sprzętu wojskowego

+ w skład wydziału wchodził obozowy urząd pocztowy (Poststelle)

+ do zadań zwierzchnika wydziału (adiutanta komendanta) należało m.in.:
   - kierowanie obiegiem urzędowej korespondencji pocztowej
   - redagowanie niektórych dokumentów
   - pilnowanie terminowego wykonywania rozkazów komendanta
   - kontrola tajne kancelarii
   - kontrola pracy wszystkich komórek wchodzących w skład ww. wydziału
   - kierowanie sprawami kadrowymi i osobowymi załogi
   - w czasie nieobecności komendanta był jego nieformalnym zastępcą do spraw obozowej załogi SS
   - często funkcję adiutanta komendanta łączono z funkcją oficera sądowego SS jednak nie było to regułą

+ do marca 1942 r., czyli reformy niektórych centralnych Urzędów SS i powstania SS-WVHA, w strukturze Wydziału I istniała sekcja odpowiedzialna za funkcjonowanie i sprawność obozowych urządzeń technicznych - Placówka Inżyniera Obozowego (Lageringenieur), która po reformie jako Sekcja Techniczna (Technische Abteilung), została włączona do Wydziału IV

WYDZIAŁ II - POLITYCZNY (ABTEILUNG II - POLITISCHE ABTEILUNG)

+ ekspozytura Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) na terenie obozu

+ zadania:
   - sprawy związane z prowadzeniem dokumentacji osobowej więźniów, ich rejestracją i nadawaniem numerów
   - inwigilacja społeczności więźniarskiej i załogi SS
   - wszczynanie dochodzeń, prowadzenie śledztw i przesłuchań

+ przy Wydziale działał Urząd Stanu Cywilnego (Standesamt), który m.in.:
   - wystawiał akty zgonu więźniów dla cywilnych i kościelnych organów administracyjnych
   - rejestrował dzieci urodzone w obozie
   - podlegało mu obozowe krematorium, w którym rejestrowano osoby w nim skremowane

+ na czele Wydziału II stał kierownik - Leiter der Politischen Abteilung
   - koordynował działania komórek organizacyjnych wchodzących w skał Wydziału II
   - podlegał służbowo komendantowi jako zwierzchnikowi całej załogi SS, jednak w sprawach merytorycznych podporządkowany był bezpośrednio placówce Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa SS, która mianowała go na to stanowisko

WYDZIAŁ III - KIEROWNICTWO OBOZU     (ABTEILUNG III - SCHUTZHAFTLAGERFÜHRUNG)

+ zadania koncentrowały się na trzech głównych sferach działalności:
   - administracyjnej
         - ustalanie i meldowanie o stanie osobowym więźniów komendantowi
         - prowadzenie ewidencji i dokumentacji więźniów związanej z ich przemieszczaniem w obozie oraz podległych mu podobozach i komenderówkach
         - komunikowanie w sprawach więźniarskich z innymi strukturami administracji obozowej
   - porządkowej
         - kontrola zachowań więźniów w miejscach ich zakwaterowania i pracy
         - organizacja robót oraz realizacja zadań produkcyjnych obozu
   - socjalno-bytowej
         - raportowanie o stanie liczbowym więźniów do odpowiednich referatów Wydziału IV, na podstawie których zasiedlano bloki mieszkalne, wydawano pożywienie oraz odzież i obuwie

+ zwierzchnik wydziału był etatowym zastępcą komendanta

+ na czele Wydziału III stał główny kierownik obozu - 1. Schutzhaftlagerführer
   - był etatowym zastępcą komendanta i w czasie jego nieobecności podlegali mu SS-mani przeniesieni i odkomenderowani do Wydziału III
   - proponował i zatwierdzał kary, które wymierzano więźniom na podstawie karnych meldunków
   - zatwierdzał obsadę osobową tzw. "samorządu więźniarskiego"
   - był obecny przy wykonywaniu kar i egzekucji więźniów

+ w skład tego wydziału wchodziła również sekcja IIIa - Zatrudnienie więźniów, której kierownik był stałym zastępcą zwierzchnika omawianego wydziału i odpowiadał za organizację frontu robót oraz realizację zadań produkcyjnych obozu

WYDZIAŁ IV - ADMINISTRACYJNO-GOSPODARCZY     (ABTEILUNG IV - VERWALTUNG)

+ zadania:
   - sprawy finansowe
   - mienie więźniów
   - aprowizacja obozu
   - zaopatrzenie więźniów w odzież
   - konserwacja urządzeń technicznych
   - gospodarowanie pomieszczeniami obozowymi

+ na czele Wydziału IV stał kierownik – Leiter der Abteilung IV - Verwaltung

WYDZIAŁ V - OBOZOWA SŁUŻBA MEDYCZNA SS (ABTEILUNG V - LAGERARZT)

+ odpowiedzialny za stan sanitarny obozu

+ składał się z trzech pionów:
   - medycznego
         - leczenie chorych członków obozowej załogi SS
         - prowadzenie selekcji więźniów w szpitalach obozowych i wybieranie do komór gazowych osób nierokujących na powrót do zdrowia i efektywnej pracy
         - selekcjonowanie transportów przychodzących do obozu
         - udział w akcji mordowania więźniów w komorach gazowych
         - uczestnictwo w egzekucjach i wykonywaniu niektórych kar obozowych
         - zapobieganie wybuchom epidemii
   - stomatologicznego
         - zapewnienie opieki dentystycznej załodze obozu
         - rejestrowanie cennych stopów dentystycznych posiadanych przez więźniów, które po ich śmierci były przetapiane i przekazywane do Banku Rzeszy
   - apteki obozowej
         - przechowywanie leków oraz cyklonu B służącego do dezynfekcji jak i uśmiercania więźniów w komorach gazowych

+ na czele Wydziału V stał naczelny lekarz obozowy SS - 1. Lagerarzt, który podlegał bezpośrednio komendantowi, jednak w sprawach merytorycznych - przed podjęciem ważnych decyzji    - konsultować się musiał z Urzędem D III - Sprawy sanitarne i obozowa higiena w SS-WVHA

WYDZIAŁ VI - OPIEKA SOCJALNA I SZKOLENIE IDEOLOGICZNE ODDZIAŁÓW     SS (ABTEILUNG VI - FÜRSORGE-, SCHULUNG- UND TRUPPENBETREUUNG)

+ zadania:
   - zajmował się sprawami zabezpieczenia socjalnego esesmanów i ich rodzin
   - indoktrynacja ideologiczna załogi
   - organizacja życia kulturalnego obozowej załogi SS

+ zdarzało się, że funkcję kierownika Wydziału VI pełnili oficerowie związani z Wydziałem I - Komendanturą

ZAŁOGA WARTOWNICZA

+ najliczniejsza część załogi KL Lublin jak i innych obozów koncentracyjnych

+ określana jako SS-Totenkopf-Sturmbann lub SS-Wachsturmbann

+ zorganizowana w batalion wartowniczy złożony z siedmiu kompanii

+ na czele batalionu wartowniczego stał dowódca (Führer des SS-Totenkopf-Sturmbannes)
   - podporządkowany bezpośrednio komendantowi
   - zadania:
         - odpowiadał za odizolowanie obozu od otoczenia zewnętrznego
         - opracowanie systemu strzeżenia obozu
         - organizacja służby wartowniczej
         - powoływał i nadzorował pluton pogotowia bojowego (Bereitschaftszug)
   - jego bezpośrednimi podwładnymi byli dowódcy kompanii wartowniczych
   - miał do pomocy adiutanta i sierżanta sztabowego batalionu

- - - - - - - - - - - -
<-powrót | w górę